తెవికీ సోదర ప్రాజెక్టులు/వికీడేటా

వికీడేటా అనేది వికీమీడియా ఫౌండేషన్ అందచేస్తున్న స్వేచ్ఛా డేటా భాండారము. ఇది ప్రజోపయోగ పరిధి (పబ్లిక్ డొమైన్) అనుమతులతో అందరికి అందుబాటులో ఉంటుంది. ఇది ఒకే విషయానికి సంబంధించి  అన్ని వికీమీడియా ప్రాజెక్టుల నుంచి సమాచార (డేటా) అంశాలు అనుసంధానించబడి క్రోడీకరించబడిన జ్ఞానభాండాగారం. వికీడేటా సాఫ్ట్‌వేర్ ను వికీబేస్(Wikibase)గా వ్యవహరిస్తారు.

వివరణ

వికీడేటా అనేది వికీ ప్రపంచంలోని అన్ని భాషల వికీపీడియాలు , వికీసోర్స్, వికీకోట్, వికీకామన్స్, వికీమీడియా ఉద్యమంలోని ఇతర వికీల నుంచి నిర్మాణాత్మక డేటాను సేకరించి ఒకే దగ్గర అందిస్తున్న ఉచిత, సహకార, బహుభాషా, ద్వితీయ జ్ఞాన స్థావరం. ఒక విధంగా వివిధ వికీ ప్రోజెక్టుల లో అంశాలకు సూచిక అని భావించవచ్చు.  వికీడేటాబేస్ లో ప్రతి ఐటం (అంశానికి)కి Item ID తో కూడిన ఒక నిర్దిష్ట సంఖ్య ఉంటుంది. వికీడేటాను ఈ క్రింది విధంగా వివరించవచ్చు.  

• ఇది ఉచితము: వికీడేటాలోని డేటా క్రియేటివ్ కామన్స్ పబ్లిక్ డొమైన్ డెడికేషన్ 1.0 క్రింద ప్రచురించబడుతుంది. ఇది అనేక విభిన్న దృశ్యాలలో డేటా పునర్వినియోగాన్ని అనుమతిస్తుంది. వాణిజ్య ప్రయోజనాల కోసం కూడా డేటాను అనుమతి తీసుకోకుండానే ఉపయోగించవచ్చు, నకలు చేయవచ్చు, సవరించవచ్చు, పంపిణీ చేయవచ్చు, అమలు చేయవచ్చు.
• సహకార డేటాబేస్ : వికీడేటా సంపాదకులు డేటా నమోదు చేస్తారు, నిర్వహించుతారు. వారు కంటెంట్ సృష్టి, నిర్వహణకు నియమాలను ఏర్పాటుచేస్తారు. స్వయంచాలక బాట్‌లు కూడా వికీడేటాలో డేటాను నమోదు చేస్తాయి.
• బహుభాషా విధానం: వివిధ భాషలలో  డేటాను సవరించడం, వినియోగించడం, బ్రౌజింగ్ చేయడం, తిరిగి ఉపయోగించడం జరుగుతుంది. ఏదైనా భాషలో నమోదు చేయబడిన డేటా వెంటనే అన్ని ఇతర భాషలలో కూడా సమాచారం చేర్చడానికి  అందుబాటులో ఉంటుంది. ఏ భాషలోనైనా సవరించడం సాధ్యమవుతుంది, ప్రోత్సహించబడుతుంది.
• ద్వితీయ నాలెడ్జ్ బేస్: వికీడేటా కేవలం స్టేట్‌మెంట్‌లను మాత్రమే కాకుండా, వాటి మూలాలను, ఇతర డేటాబేస్‌లతో అనుసంధానం చేస్తుంది. ఇది అందుబాటులో ఉన్న విజ్ఞాన వైవిధ్యాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది, ధృవీకరణ భావనకు మద్దతు ఇస్తుంది.

• నిర్మాణాత్మక డేటాను సేకరిస్తోంది: అధిక స్థాయిలో నిర్మాణాత్మక డాటాను నిర్వహించడం వలన వికీమీడియా ప్రాజెక్ట్‌లు, మూడవ పక్షాల ద్వారా కూడా డేటాను సులభంగా పునర్వినియోగం చేసుకోవచ్చు. కంప్యూటర్‌లను ప్రాసెస్ చేయడానికి, "అర్థం చేసుకోవడానికి" వీలు కల్పిస్తుంది.

• వికీమీడియా వికీలకు మద్దతు: వికీడేటా వికీపీడియాకు మరింత సులభంగా నిర్వహించగల సమాచార పెట్టెలు, ఇతర భాషలకు లింక్‌లతో సహాయం చేస్తుంది, తద్వారా నాణ్యతను మెరుగుపరిచేటప్పుడు సవరణ పనిభారాన్ని తగ్గిస్తుంది. ఒక భాషలో చేసిన నవీకరణలు అన్ని ఇతర భాషలకు అందుబాటులో ఉంటాయి.

• వినియోగం: ఎవరైనా తమ అప్లికేషన్లు, సేవలను రూపొందించడానికి వికీడేటా నుండి డేటాను ఉపయోగించవచ్చు.

• ఏ విధంగా పనిచేస్తుంది? వికీడేటా విషయాలు ప్రతి ఒక్క వికీ ప్రాజెక్ట్‌లో నిర్వహించాల్సిన అవసరం లేదు. ఉదాహరణకు, గణాంకాలు, తేదీలు, స్థానాలు, ఇతర సాధారణ అంశాలు వికీడేటాలో కేంద్రీకరించవచ్చు. ఉదాహరణకు, గణాంకాలు, తేదీలు, స్థానాలు, ఇతర సాధారణ డేటాను వికీడేటాలో కేంద్రీకరించవచ్చు.
• డేటా వేరే భాషలో వచ్చినప్పటికీ, ఈ సమాచారం మొత్తం ఏ భాషలోనైనా ప్రదర్శించబడుతుంది. ఈ విలువలను యాక్సెస్ చేస్తున్నప్పుడు, క్లయింట్ వికీలు అత్యంత తాజా డేటాను చూపుతాయి.

వికీడేటా (రిపోజిటరీ) ప్రధాన అంశాలు

• వికీడేటా భాండాగారములోని ప్రతి ఐటమ్ కు ఒక లేబుల్, వివరణ, ఎన్ని వేరు పేర్లు ఉన్నాయో నమోదు చేయవచ్చు. ఇదే ఐటెంకు వివిధ భాషలలో నమోదు చేస్తారు. ప్రతి ఐటెంకు గుర్తింపు సంఖ్య (QID) ఉంటుంది. ఉదా - డగ్లస్ ఆడమ్స్ (Q42)
• ప్రతి ఐటెం కు స్టేట్మెంట్స్ ద్వారా డాటాను చేర్చుతారు. ఇది ఐటెం లక్షణాలను వివరిస్తుంది. ఈ స్టేట్మెంట్స్ లో 'ప్రాపర్టీ ' (P), 'వాల్యూ' (సంఖ్య) ఉంటాయి.
• గ్రంథాలయాలు, గ్రంథ భాండాగారాలు (ఆర్కైవ్‌లు) అధికార నియంత్రణ (అథారటీ కంట్రోల్) డేటాబేస్ వంటి బాహ్య డేటాబేస్‌ లకు అంశాన్ని లింక్ చేసే ప్రాపర్టీని ఐడెంటిఫైయర్ అంటారు. ప్రత్యేక సైట్‌లింక్‌లు వికీపీడియా, వికీబుక్స్ లేదా వికీకోట్ వంటి ఇతర వికీలలోని సంబంధిత కంటెంట్‌కి ఒక అంశాన్ని కనెక్ట్ చేస్తాయి.

వికీడేటా నుండి సమాచారం పొందడం

ఇందులోనే డేటా తీసుకోవడం కోసం ఏర్పాటు చేసిన సాధనాలు, బాహ్య సాధనాలు లేదా ప్రోగ్రాములను ఉపయోగించి వికీడేటాను పొందవచ్చు.

• వికీడేటా క్వెరీ , రీసనేటర్ వికీడేటా అంశాలను శోధించడానికి ఇంకా పరిశీలించడానికి కొన్ని ప్రసిద్ధ సాధనాలు. సాధనాల జాబితా https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Tools/te

• వివిధ APIలు, సేవలను ఉపయోగించి ప్రోగ్రామాటిక్‌గా మొత్తం డేటాను తిరిగి పొందవచ్చు.

ప్రారంభం, అభివృద్ధి

చూడండి - https://te.wikipedia.org/wiki/వికీడేటా#అభివృద్ధి_చరిత్ర

గుర్తింపులు

చూడండి - https://te.wikipedia.org/wiki/వికీడేటా#గుర్తింపులు,_వాడుక

తెవికీ లో వికీడేటా ప్రాజెక్టులు

చూడండి - https://te.wikipedia.org/wiki/వికీపీడియా:వికీప్రాజెక్టు/వికీడేటా

ఆధారాలు

1. Wikidata:Introduction - https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Introduction
2. Wikidata:Glossary - https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Glossary
3. వికీడేటా సహాయం: విషయసూచిక https://www.wikidata.org/wiki/Help:Contents
4. వికీడేటా ఉపకరణాలు (టూల్స్) - https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Tools
5. https://te.wikipedia.org/wiki/వికీపీడియా:వికీప్రాజెక్టు/వికీడేటా
6. వికీడేటా - https://te.wikipedia.org/wiki/వికీడేటా